درد سیاتیک چیست؟

سیاتیک نام طولانی‌ترین عصب داخل بدن انسان است که از مهره های پایینی کمر تا انتهای پا ادامه دارد. اصطلاحاً درد سیاتیک به دردی اطلاق میشودکه در طول این عصب انتشار‌می‌یابد. اگر فشاری بر روی این عصب وارد شود، سبب کمردرد می‌شود که تا قسمت باسن، نشیمنگاه و پشت ران و تا پاشنه پا ممکن است ادامه یابد. رایج‌ترین نشانه‌ی سیاتیک درد قسمت پایینی کمر، باسن و نشیمنگاه و پشت ران و پا است، که ممکن است از یک درد خفیف تا ناتوانی و از کارافتادگی کامل متغیر باشد و گاهی ممکن است با احساس سوزش، بی‌حسی و ضعف عضلانی هم همراه باشد معمولاً سیاتیک فقط یکی از پاها را درگیر می‌کند. و با نشستن، سرفه یا عطسه کردن افزایش می‌یابد. در بعضی موارد ممکن است پا بی‌حس یا ضعیف شود. عموماً این درد به‌طور تدریجی شروع شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد ولی در خیلی از موارد سیاتیک ممکن است یکباره ظاهر ‌شود و شخص را برای مدتی از پا بیاندازد. در موارد خیلی شدید بیماری، هر دو پا درگیر شده وشاید حتی کنترل مثانه و یا روده نیز از دست برود. این وضعیت اخیر، بسیار نادر، اما بسیار خطرناک است.

علل درد سیاتیک چیست ؟

بیرون زدگی دیسک: شایع‌ترین علت بیماری سیاتیک، بیرون‌زدن دیسک بین ‌مهره‌ای و فشار آن بر روی ریشه‌‌های عصبی است که به آن فتق دیسک نیز گفته می‌شود. دیسک‌های بین مهره‌ای صفحاتی از جنس غضروف هستند که مهره‌ها را از هم جدا می‌کنند. دیسک‌های سالم به انعطاف‌پذیری ستون فقرات کمک میکنند تا مهره‌ها بتوانند به‌راحتی بر روی هم بلغزند. با افزایش سن، این دیسک‌ها خشک و تاحدی شکننده می‌شوند. این مسئله موجب بیرون رانده‌شدن دیسک از محل خود (فتق) و فشار آن بر روی ریشه عصبی و در نتیجه بروز علائم بیماری سیاتیک می‌شود. تنگی مجرای نخاع: بافت طبیعی مهره‌ها وبافتهای اطراف آن من جمله دیسک بین مهره ها گاه ممکن است سبب تنگی مجرای نخاع شود و به عصب سیاتیک فشار وارد کند. با بالا رفتن سن این مشکل نیز بیشتر دیده می‌شود. سندروم پیریفورمیس: پیریفورمیس یک عضله است که در داخل استخوان لگن است. این عضله، آخرین مهره‌ی کمر (ساکروم) را به بالای استخوان ران وصل می‌کند. اگر این عضله دچار گرفتگی شود، ممکن است بر عصب سیاتیک فشار وارد کند و سبب درد سیاتیکی شود. سندروم پیریفورمیس در بین زنان شایع‌تر است. ممکن است قراردادن کیف پول در جیب پشت شلوار،سبب تحریک عضله‌ی پیریفورمیس شود. البته فکر نکنید که پول زیاد سبب درد می‌شود! اما کیف پول اگر بزرگ باشد و در جیب پشتی شلوار جای داده شود، ممکن است به ماهیچه‌ی پیرفورمیس فشار وارد کند و سبب تحریک آن شود و به دنبال آن دردهای سیاتیکی بروز کند. بهتر است کیف پول خود را در جیب‌های پیراهن یا جیب جلویی شلوار قراردهید. آسیب یا عفونت: دلایل دیگر درد سیاتیکی ممکن است در اثر آسیب عضلانی، عفونت یا شکستگی باشد. بطور کلی، هر بیماریی که سبب فشار یا تحریک عصب سیاتیک شود، باعث بروز دردهای سیاتیکی نیز می‌شود. سایر علل ایجادکننده بیماری سیاتیک عبارتند از: تومورهای نخاعی که بر روی ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کنند، سوانحی نظیر تصادفات اتومبیل و یا ضرب دیدن ستون مهره‌ها که موجب آسیب به اعصاب می‌شوند و تومورهای خود عصب سیاتیک که البته بسیار شایع هستند. در برخی موارد هم هیچ‌گاه علتی جهت بیماری سیاتیک یافت نمی‌شود.

چه کسانی دچار درد سیاتیک می‌شوند؟

مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری سیاتیک عبارتند از:

• سن: ساختمان دیسک مثل یک پیراشکی میماند که قسمت بیرونی آن از بافتهای محکم ساخته شده ولی قسمت مرکزی آن مانند ژله است. این ژله با بالا رفتن سن خشک میشود وباعث پارگی یا فتق دیسک میشود. تحلیل رفتن دیسک‌‌های‌بین مهره‌ای کمری از سن ۳۰ سالگی شروع می‌شود ولی تنگی‌های ستون مهره‌ای که یک علت دیگر بیماری سیاتیک هستند اغلب افراد را در سنین بالاتر از ۵۰ سال درگیر می‌کنند.
  زمانیکه دیسک ها با افزایش سن لغزندگی خود را از دست می دهند.یک پارگی کوچک بردیواره دیسک می تواند بسیار دردناک باشد و اگر به آن ریسدگی نشود بمرور زمان وخیمتر میشود. آسیب های ورزشی و یا افتادن میتواند باعث شکستگی مهره ها ویا دیسک بین آنها شود به ریشیه عصب سیاتیک آسیب وارد کند.
• شغل: افرادی که شغلشان نیاز به چرخش مکرر کمر دارد، آنهایی که بارهای سنگین حمل می‌کنند و کسانی که به‌مدت طولانی رانندگی می‌کنند ویا پشت میز مینشینند، بیش از سایر افراد دچار بیماری سیاتیک می‌شوند. فعالیت‌های بدنی: افرادی که یک زندگی راکد و کم‌فعالیت را دنبال می‌کنند و یا برای مد‌ت‌های طولانی یکجا می‌نشینند نسبت به افراد فعال‌تر، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری سیاتیک هستند. علاوه براین، نشستن روی زمین و استفاده از توالت ایرانی، خطر ایجاد کمر درد وفتق دیسک را به شدت بالا میبرند. همچنین صدمات ورزشی ، بخصوص ورزشهای سنگین مانند وزنه برداری احتمال فتق دیسک و بروز دردهای سیاتیک را بالا میبرد. ژنتیک: دانشمندان ۲ ژن را شناسایی کرده‌اند که تصور می‌رود وجود آنها باعث استعداد برخی افراد به بروز بیماری سیاتیک می‌شود.

علاوه بر موارد فوق، افراد مبتلا به بیماری دیابت نیز به‌دلیل آسیب و تخریب عصبی که در اثر دیابت در آنها ایجاد می‌شود، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری سیاتیک هستند.

درمان سیاتیک

در بسیاری از موارد دردهای خفیف با کمی صبر و حوصله خودبه‌خود از بین می‌رود. اما فراموش نکنید که درد زبان تکلم بدن شما ست و بهتر است به آن گوش دهید. بهمین دلیل توصیه میشود که حتی دردهای خفیف را نادیده نگیرید و با املین علائم درد به پزشک مراجعه کنید.

• داروهای ضددرد: داروهایی مانند آسپرین، استامینوفن و بروفن معمول‌ترین داروهای ضد دردی هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند،اما این داروها فقط تسکین درد هستند نه درمان درد. درضمن داروها عموماً دارای عوارض جانبی نظیر تهوع، خونریزی معده و یا نارسایی کبد میشوند.
• جراحی: اگر بیرون زدگی دیسک کمر باعث تنگی کانال نخاع، درگیری شدید سیستم عصبی عضلات و تحلیل و ضعف کامل عضلانی شده باشد، فرد ممکن است نیاز به جراحی پیدا کند. جراحی دیسک یکی از ظریف ترین جراحیهای بدن بشمار میرود وبه همین خاطرممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، بهمین دلیل توصیه می شود قبل از اقدام به جراحی، به متخصص کایروپراکتیک مراجعه کنید، شاید بتوان با روش های غیر تهاجمی این مشکل را به تدریج بهبود بخشید.
• کایروپراکتیک: طبق تحقیقات علمی، کایروپراکتیک از جمله موئثرترین و سالمترین درمانهای دیسک کمر، سیاتیک و دردهای ناشی از آن بشمار میرود کايروپراکتيک عبارت است از علم شناخت و بررسی بیماریها و رابطه آنها با سیستم عصبی و مفاصل، به ويژه ستون فقرات و هنر تنظيم و تطبيق آنها به منظور پيشگيري و درمان امراض بدون استفاده از دارو و عمل جراحی. استفاده از کايروپراکتيک در علم پزشکي به 2000 سال پيش برمي گردد. بقراط، پدر علم پزشکي، با انسجام دادن مانورهايي روي ستون فقرات و مفاصل، به درمان خيلي از بيماري ها پرداخته و پس از او، ابوعلي سينا، پزشک بزرگ ايراني نيز از اين روش ها استفاده کرده است. در سال 1895 ميلادي، شخصي به نام ديويد دانيل پالمر از اهالي ايالت آيواي آمريکا با استفاده از تنظيم و تطبيق ستون فقرات چند بيمار، نتايج بسيار مطلوبي به دست آورد، و ریشه های علمی آنرا بنا گذاشت. در واقع، مي توان گفت کايروپراکتيک نوين از آن موقع سر چشمه گرفته است و امروز در بيشتر کشورهاي جهان به عنوان يکي از مهمترين روش ها براي حفظ سلامتي شناخته مي شود. امروزه تنها در آمريکا هر سال بيش از 200 ميليون ويزيت کايروپراکتيک انجام مي شود که هزينه آن را بيمه مي پردازد. کایروپراکتیک بصورت کاملاّ طبیعی و بدون استفاده از دارو و عمل جراحی بیمار را درمان میکند. اینگونه معالجات عموماُ بدون عوارض جانبی میباشد . درمان کایروپراکتیک تسکین درد نیست، کایروپراکتور درد را ریشه یابی میکند و منشأ و مبدأ درد را درمان میکند. متخصص کایروپراکتیک بعد از گرفتن شرح حال بیمار ومعاینه بالینی دقیق و مطالعه عکس رادیولوژی یا ام .آر. آی و آزمایشهای دیگر بیمار را روی برنامه درمانی خواص و مطابق نیاز بیمار قرارا میدهد. سپس دکتر کایرپراکتیک با استفاده از دست و تکنیک‌ها و دستگاه‌های مدرن علمی‌ فشار وارد شده بر ریشه عصب سیاتیک را برداشته، باعث تسکین درد، و از بین رفتن بی‌ حسی و دیگر علائم بیماری میشود.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با تجویز ورزش‌های کششی برای بهبود انعطاف‌پذیری کمر و توانبخشی و تقویت ماهیچه‌های مرکزی بدن به ثبات ستون فقرات و کاهش آسیب‌های احتمالی کمک می‌کند. و با نرم کردن عضلات کمر و قرار گرفتن بدن و اندام شما در وضعیت صحیح، تقویت عضلاتی و حرکت مهره ها و با انجام نرمشهای خواص میتواند نقشی اساسی در بهبودی دردهای ناشی از سیاتیک داشته باشد.